پنجره در معماری ساختمان جایگاه ویژه ای دارد. هر چند در زمان گذشته متریال مورد استفاده برای ساخت پنجره محدود بود اما امروزه می توان از انواع پنجره در معماری بهره گرفت. با توجه به همین موضوع بر آن شدیم تا در این مقاله به معرفی آن ها و مقایسه انواع پنجره بپردازیم. اگر شما هم علاقه مند به کسب اطلاعات در ارتباط با انواع پنجره ساختمان هستید در ادامه با ما همراه باشید.
انواع پنجره ساختمان
پنجره هایی که در ساختمان ها به کار می روند دسته بندی های مختلفی دارند. یکی از دسته بندی های انواع پنجره ساختمان بر اساس جنس پنجره است:
پنجره چوبی
چوب در معماری ایرانی یکی از متریال های پر کاربرد و پر طرفدار است. از چوب می توان برای ایجاد یک فضای زیبا و منحصر به فرد استفاده کرد. زیرا چوب به دلیل خاصیت رنگ پذیری بالایی که دارد امکان ساخت پروفیل های رنگی را فراهم می کند. یکی از مهم ترین مزایای پنجره های چوبی منطبق بودن بر اصول معماری سبز است.
از طرف دیگر یک عایق صوتی موثر به شمار می رود ، پنجره چوبی تا ۵۰ دسی بل صدای محیط بیرون را کاهش می دهد. اما نباید از توجه به این نکته غافل شد که چوب بعد از چند سال پوسیده می شود و در برابر رطوبت متورم خواهد شد. از طرف دیگر در برابر آتش سوزی مقاوم نمی باشد و نه تنها به سرعت آتش می گیرد بلکه باعث انتشار آتش نیز خواهد شد.
پنجره آلومینیومی
پنجره های آلومینیومی یکی از انواع پنجره ساختمان است که در معماری های مختلف به کار می رود. از آن جایی که آلومینیوم در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم است از پنجره های آلومینیومی می توان در در شمال کشور و مناطق مرطوب نیز استفاده کرد. از پروفیل های آلومینیومی در ابعاد و حجم کوچکتر برای بهبود بخشیدن به چشم انداز ساختمان می توان بهره گرفت. یکی از مهم ترین مزایای پنجره آلومینیومی این است که عمر بسیار بالایی دارند و هزینه تعمیر و نگهداری پنجره های آلومینیومی بسیار ناچیز است. در کنار تمام مزایای برشمرده شده پنجره آلومینومی برخی معایب نیز دارد. یکی از مهم ترین معایب آلومینیوم این است که در برابر زنگ زدگی و خوردگی بسیار آسیب پذیر است.
پنجره آهنی
پنجره آهنی هر چند امروزه نیز در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد اما در گذشته کاربرد بیشتری داشت. مقاومت بالا در مقابل ضربه محکم و تغییر شکل ، قابلیت رنگ پذیری ، زیبایی و تنوع طرح برخی از مزایای پنجره های آهنی است. اما این پنجره ها به دلیل مقاومت پایین در برابر رطوبت و بارندگی ، افزایش وزن ساختمان و عملکرد نامناسب در برابر زلزله و وزن بالا و سختی در جابجایی و نصب آن ها به مرور جای خود را به پنجره های upvc داده اند.
پنجره UPVC
یکی از انواع پنجره در معماری ساختمان پنجره یو. پی. وی. سی است. یو. پی. وی. سی نوعی پلاستیک است قوی و سبک است که از قابلیت در طبیعت برخوردار است. پنجره های upvc یک عایق مناسب برای حرارت و صدا به شمار می روند. علاوه بر این ضد حریق بوده و باعث افزایش امنیت ساختمان می شوند. مقاومت در برابر خوردگی و مواد شیمیایی ، سبک بودن ، نصب سریع و …از سایر مزایای پنجره یو. پی. وی. سی است.
نکته بسیار حائز اهمیت در ارتباط با این پنجره ها این است که در صورتی که از پروفیل های مرغوب در ساخت پنجره استفاده نشود ، بعد از مدتی پروفیل ها ترک برداشته و یا پروفیل تغییر رنگ خواهد داد. همچنین رگلاژ کردن پنجره باید توسط افراد متخصص و مجرب انجام شود زیرا در غیر این صورت باعث تضعیف عایق شدن پنجره می شود.
انواع پنجره در معماری سنتی ایرانی
معمول ترین شکل پنجره در معماری سنتی و خانه های ایرانی در گذشته ، نوع دو لنگه پنجره است. البته در مواردی که اندازه پنجره ها کوچک بود ، به صورت یک لته نیز ساخته می شدند. انواع پنجره در معماری سنتی ایرانی بسیار زیاد است اما ما در ادامه به معرفی برخی از مشهورترین انواع آن ها می پردازیم در ادامه با ما همراه باشید.
پنجره ارسی
ارسی یک پنجره مشبک از جنس چوب است که داخل هر شبکه ، شیشه های کوچک رنگی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. هم نشینی این شیشه های رنگی ، جلوه بسیار زیبایی را به وجود می آورد که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. شیشه های رنگی نور خورشید را از خود عبور می دهند و نقش های بسیار زیبایی را به وجود می آورند.
نکته قابل توجه در ارتباط با پنجره ارسی این است که در ساخت این پنجرهها هیچ گونه میخ و چسبی به کار نمی رود و شیشه های رنگی به وسیله اتصالات چوبی بسیار ظریف به یکدیگر متصل شده اند. این شیشه ها به صورت کنشکاف (شکافی است که با استفاده از ابزار برش در چوب ایجاد می شود.) داخل شیارهای آلات چوبی قرار می گیرند.
پنجره شباک
یکی دیگر از انواع پنجره ساختمان در معماری سنتی ایرانی ، پنجره شباک است. این پنجره ها شیشه ندارند و متریال ساخت آن ها می تواند چوب ، کاشی ، آجر و سنگ باشد. این پنجره ها استفاده تزئینی نیز داشتند و به عنوان جدا کننده بخش های مختلف خانه به کار می رفتند. البته در این صورت طرح مشبک پنجره از جنس چوب انتخاب می شد و معمولا ریزتر بود. ریزتر بودن شبکه های پنجره باعث افزایش حریم خصوصی نیز می شد. بیشترین استفاده از پنجره شباک در مناطق گرم و مرطوب به عنوان جان پناه است.
یکی دیگر از انواع پنجره در معماری سنتی ایرانی جامخانه است. این پنجره ها روی سقف های گنبدی شکل برای تنظیم میزان حرارت یا رطوبت فضا روی پشت بام ها به کار می رفتند. روی سطح سفالین پنجره جامخانه ، حفره هایی در نظر گرفته می شود که بر روی آن ها یک جام شیشه قرار می گیرد.
سخن پایانی
پنجره از دیرباز تا اکنون دچار تغییرات بسیار زیادی شده است. امروزه از انواع پنجره در همه ی سبک های معماری ساختمان می توان استفاده کرد. متریال های رایج برای ساخت انواع پنجره ساختمان عبارتند از آهن ، آلومینیوم ، چوب و یو . پی . وی . سی . در نتیجه مقایسه انواع پنجره ها می توان گفت که هر یک دارای برخی مزایا و معایب هستند که باید هنگام انتخاب پنجره به آن ها دقت کرد.